Najstarsza szkoła psychoterapii, która jako metoda leczenia rozwinęła się na przełomie XIX i XX wieku. U podstaw tej teorii leży przekonanie, że na zachowanie człowieka i jego osobowość mają wpływ instynktowne, nieuświadomione popędy, konflikty wewnątrzpsychiczne oraz wyparte, urazowe wspomnienia i doświadczenia. Celem terapii jest przywrócenie równowagi psychicznej poprzez modyfikację struktury osobowości.
Najważniejsze postacie i ich wkład w rozwój psychoterapii:
- Sigmund Freud – Psychoanaliza, Koncepcja Id, Ego, Superego
- Carl Jung – Psychologia analityczna
- Alfred Adler – Psychologia indywidualna
- Otto F. Kernberg – Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu.
7 głównych zasad psychoanalizy i psychodynamiki:
- Nurt zorientowany na głęboki wgląd w psychikę pacjenta (szczególnie jej nieświadomą część) i umożliwienie mu poznania przyczyn zachodzących procesów oraz dokonanie zmian w osobowości.
- Zjawisko przeniesienia – przekierowanie emocji pacjenta, które są związane z zupełnie innymi osobami, na terapeutę. Pociąga to za sobą zjawisko przeciwprzeniesienia, czyli stan emocjonalny, który pojawia się u terapeuty w związku z postępowaniem pacjenta.
- Terapeuta nie narzuca tematyki sesji, nie zadaje też pacjentowi pytań. Pozwala na swobodną wypowiedź, luźne skojarzenia i interpretacje oraz spontaniczne odczucia. Zadaniem terapeuty jest analiza nieuświadomionego znaczenia zachowań i relacji.
- Ludzie w celu ochrony swojego organizmu wytwarzają mechanizmy obronne, które powodują spychanie do nieświadomości traumatycznych uczuć, przeżyć i wspomnień.
- Myśli, uczucia i zachowania są determinowane przez właściwości wewnątrzpsychiczne jednostki, które zostały ukształtowane poprzez doświadczenia i relacje z dzieciństwa.
- Zmiana funkcjonowania jednostki może nastąpić poprzez uświadomienie sobie głębokich pragnień i rzeczywistych potrzeb oraz uwolnienie i przepracowanie traumatycznych przeżyć.
- Kluczem do poznania ukrytych treści zepchniętych do nieświadomości są: wolne skojarzenia, symptomy nerwicowe, przejęzyczenia i marzenia senne.
Wskazania do leczenia psychoanalizą i psychodynamiką
Terapia w tym nurcie sprawdza się u osób z zaburzeniami osobowości typu borderline, narcyzm.
Opisuje się ją jako skuteczną w leczeniu zaburzeń nastroju, lękowych i depresyjnych oraz chorób psychosomatycznych.
To podejście oferuje narzędzia do radzenia sobie z trudnościami związanymi z funkcjonowaniem w społeczeństwie, nawiązywaniem relacji z innymi ludźmi i utrzymywaniem stałych związków.
Jest też stosowane komplementarnie w pracy z objawami psychotycznymi (w tym z psychozą).
Korzyści odniosą również osoby, które mają świadomość, że na ich teraźniejszość wpływają wydarzenia z przeszłości, nieuleczone traumy oraz nieprzepracowane uczucia i relacje.
Czas trwania terapii
Podejście psychoanalityczne to bardzo intensywny i długotrwały proces leczenia. Standardowo zajmuje od pięciu do siedmiu lat, ale może się zdarzyć, że nawet kilkanaście. Pacjent uczęszcza na spotkania od dwóch do pięciu razy w tygodniu.
Podejście psychodynamiczne to również terapia długookresowa, trwająca od kilku miesięcy do kilku lat, ale z mniejszą liczbą sesji, oscylującą w okolicach jednego lub dwóch w tygodniu.
